Serial Wikingowie z mistrzostwem łączy fikcję z historycznymi faktami, przedstawiając barwny obraz świata wikingów. Choć główne postacie, takie jak Ragnar Lothbrok, to w dużej mierze legendy, ich losy splatają się z prawdziwymi wydarzeniami tamtych czasów. Serialowi Wikingowie przeżywają wiele przygód typowych dla życia wikingów - wypraw łupieżczych, podbojów nowych ziem, intensywnej wymiany handlowej. Ich broń, wyposażenie i statki oddają realia materialne epoki wikingów. Jednocześnie twórcy serialu wplatali w fabułę elementy mitologii nordyckiej. Dzięki temu widzowie mogą poczuć klimat świata, w którym pogańscy wikingowie walczyli zbrojnie i modlili się do Odyna czy Thora. Poniższy artykuł przybliża fascynującą historię prawdziwych wikingów, omawiając zarówno fakty historyczne, jak i elementy fikcji zaczerpnięte z serialu Wikingowie.
Prawda i fikcja w serialu Wikingowie
Serial Wikingowie luźno czerpie z kronik, sag i źródeł historycznych, tworząc fikcyjną opowieść o losach wikingów z Kattegatu. Główny bohater Ragnar Lothbrok to postać legendarna, choć mógł mieć jakiegoś odpowiednika w realnej historii. Niektóre wydarzenia z życia Ragnara mają potwierdzenie w źródłach, jak na przykład napaść na klasztor w Lindisfarne w 793 roku. Jednak większość przygód Ragnara i jego synów to literacka fikcja scenarzystów. Celem serialu nie jest dokumentowanie historii, lecz barwne przedstawienie realiów życia wikingów. Dlatego twórcy Wikingów swobodnie traktują fakty i łączą je z elementami fantazji. Niemniej serial oddaje prawdziwy duch epoki - wojowniczość, żądzę przygód i pogańską duchowość wikingów.
Fikcyjne losy Ragnara Lothbroka
Serialowa postać Ragnara Lothbroka to w dużej mierze wymysł scenarzystów. Historyczny Ragnar, jeśli w ogóle istniał, żył prawdopodobnie w IX wieku. Pewne jest, że w 845 roku wikingowie pod wodzą Ragnara splądrowali Paryż. Jednak dokładne losy i czyny Ragnara pozostają owiane legendą. Twórcy serialu wykorzystali postać Ragnara jako pretekst do snucia opowieści o wikingach. Przypisali mu liczne wyczyny i przygody, które niekoniecznie miały miejsce w rzeczywistości.
Pogańska duchowość
Kolejnym fikcyjnym elementem są sceny z udziałem nordyckich bogów, takich jak Odyn czy Loki. W serialu wikingowie prowadzą rozmowy z bogami, co jest oczywiście zabiegiem artystycznym. Mitologia nordycka pełni tu rolę tła, oddającego pogański światopogląd. Nie można jednak brać tych scen dosłownie, gdyż prawdziwi wikingowie nie komunikowali się bezpośrednio z bogami.
Wyidealizowany obraz
Twórcy Wikingów stworzyli w pewnym sensie wyidealizowany obraz kultury wikingów. Pominęli na przykład elementy ich okrucieństwa i bezwzględności. Główni bohaterowie są przedstawieni jako ludzie honoru z pewnym kodeksem moralnym. Było to zapewne zabiegiem mającym przypodobać widzom serialowych wikingów. W rzeczywistości wikingowie byli bardziej surowi i brutalni niż ich serialowe odpowiedniki.
Postacie historyczne w serialu
Ragnar Lothbrok - legendarny wódz wikingów
Ragnar Lothbrok, główny bohater, to postać w dużej mierze legendarna. Jego historyczne istnienie nie jest pewne, choć niektórzy badacze dopatrują się w Ragnarze autentycznego wodza wikingów z IX wieku. Przypisuje mu się zwłaszcza najazd na Lindisfarne oraz wyprawę na Paryż w 845 roku. Ragnar według legend został zamordowany przez króla Northumbrii Ella rzucającego go do dołu z wężami. Być może Ragnar był przywódcą duńskich lub szwedzkich wikingów, którego losy z biegiem czasu otoczono fantastycznymi opowieściami.
Rollo - brat Ragnara, książę Normandii
Rollo to już postać historyczna, choć serialowa wersja zawiera wiele fikcji. Prawdziwy Rollo był wikingiem z Norwegii, który pod koniec IX wieku dokonał najazdu na północną Francję. W 911 roku zawarł układ ze królem Francji Karolem Prostakiem, w wyniku którego otrzymał ziemie nad dolnym biegiem Sekwany. Stał się pierwszym władcą Normandii. W serialu Rollo jest bratem Ragnara, co prawdopodobnie jest wymysłem scenarzystów.
Bjorn Żelaznoboki - syn Ragnara
Bjorn to kolejna postać, która mogła mieć historyczny pierwowzór. Według legend był jednym z synów Ragnara Lothbroka. Przydomek "Żelaznoboki" zawdzięczać miał swojej niezwykłej sile i waleczności. W serialu Bjorn jest przedstawiony jako ulubiony syn Ragnara i jego godny następca. W rzeczywistości losy Bjorna są słabo udokumentowane, choć niektórzy badacze łączą go z berserkami przemierzającymi Morze Śródziemne w IX wieku.
Życie prawdziwych wikingów
Organizacja społeczna i zajęcia
Społeczeństwo wikingów opierało się na wojownikach, ale także kupcach, rzemieślnikach i rolnikach. Istotną rolę odgrywali wodzowie, zarządzający wyprawami łupieżczymi. Ludność zamieszkiwała głównie farmy lub małe osady. Wikingowie trudnili się uprawą zbóż, hodowlą, myślistwem i rybactwem. Duże znaczenie miało również rzemiosło, zwłaszcza wytop żelaza, oraz handel z innymi krajami Europy. Kobiety zajmowały się prowadzeniem gospodarstw, wychowaniem dzieci i tkactwem.
Codzienne życie wikingów
Typowa osada wikingów składała się z kilku zagród z drewnianymi domami i zabudowaniami gospodarczymi. Domy budowano z bali, a dachy kryto trawą lub dranicami. Wnętrza wyposażano skromnie, w piec, ławy, drewniane meble. Wikingowie hodowali bydło, trzodę, kury, uprawiali jęczmień, owies, len. Posiłki opierały się na produktach zbożowych, mięsie, rybach i warzywach. Ubierano się w lniane i wełniane tuniki oraz płaszcze futrzane. Higiena pozostawiała sporo do życzenia.
Religia i zwyczaje
Wikingowie wyznawali wierzenia pogańskie, czcząc bogów z mitologii nordyckiej, takich jak Odyn, Thor, Freja. Praktykowali rytuały magiczne i składanie ofiar z ludzi lub zwierząt. Ważnym elementem kultury była gościnność i biesiadowanie, często przy miodzie pitnym. Mężczyźni zajmowali się polowaniem, wojaczką i handlem, kobiety prowadzeniem gospodarstw. Dzieci wcześnie włączano do obowiązków. Wikingom przypisywano okrucieństwo i skłonność do przemocy.
Wyprawy wikingów
Podboje i grabieże
Od końca VIII wieku wikingowie zaczęli organizować wyprawy łupieżcze i podboje nowych terenów. Atakowali miasta i osady wybrzeży Europy, grabiąc i niszcząc. W 865 roku duńscy
wikingowie rozpoczęli podbój Anglii, zakładając państwo Jórvik. Dokonywali najazdów na Szkocję, Irlandię, Frankonię, Półwysep Iberyjski i Italię. Zdobywali łupy, niewolników, ziemie. Słynny był atak duńskich wikingów na Anglię w 865 roku. Pod wodzą Ragnara wikingowie splądrowali też Paryż w 845 roku.
Kolonizacja nowych ziem
Oprócz grabieży wikingowie osiedlali się na podbitych terenach, zakładając swoje kolonie. Rollo założył Księstwo Normandii we Francji. Na Sycylii i w południowej Italii powstały normańskie księstwa wikingów. Duńscy wikingowie podbili część Anglii, zakładając królestwo Jórvik ze stolicą w Yorku. Wikingowie dotarli także na Islandię, Grenlandię i do Ameryki Północnej, zakładając kolonie.
Kontakty handlowe
Wikingowie nie tylko grabili, ale też prowadzili intensywny handel z krajami Europy. Handlowali futrami, skórą, woskiem, bursztynem, niewolnikami. Przewozili towary swoimi szybkimi statkami, docierając nawet do Azji Mniejszej i wymianiając się z Arabami. Szlify handlowe wiodły rzekami Rosji do Morza Czarnego i Kaspijskiego. Handel odegrał dużą rolę w kulturze wikingów.
Broń i wyposażenie wikingów
Miecze, topory i tarcze
Wikingowie używali różnorodnej broni do walki wręcz. Ich ulubionym mieczem był saks - długi, prosty, obosieczny miecz. Posługiwano się także toporami i sztyletami. Tarcze wykonywane z drewna lub wikliny chroniły wojownika. Hełmy miały proste konstrukcje z opadającymi na policzki płytkami. Zbroję zwykle stanowiły skórzane kaftany i kolczugi.
Hełmy i zbroje
Hełmy wikingów miały prosty kształt z opadającymi na policzki płytkami z metalu. Z przodu zdobiono je nierzadko "skrzydłami" z zupełnie nieznanych powodów. Zbroję stanowiły skórzane kaftany i koszule kolcze. Bogatsi wojownicy nosili kolczugi zmetalowych kółek. Tarcze z drewna lub wikliny chroniły przed ciosami.
Statki wikingów - dłubanki
Słynnymi statkami wikingów były dłubanki - wąskie, długie i płytko zanurzone jednostki zdolne do żeglugi morskiej i rzecznej. Posiadały stosunkowo płaski kil i ster umieszczony na prawym burcie. Napędzał je żagiel lub wiosła. Dłubanki mogły przenosić załogę 100 wojowników i były kluczowe w ich podbojach.
Podsumowanie
Serial Wikingowie w barwny sposób przedstawia losy legendarnego wodza wikingów Ragnara Lothbroka i jego synów. Choć główne postacie i ich przygody są w dużej mierze fikcyjne, to oddają ducha epoki wikingów - ich wojowniczość, pragnienie władzy i bogactwa, pogańską duchowość. Z kolei realia materialne, takie jak broń, statki czy życie codzienne, oddają historyczną prawdę o kulturze wikingów. Dzięki temu serial pozwala wczuć się w świat śmiałych wojowników i żeglarzy, którzy od VIII do XI wieku zapuszczali się ze Skandynawii na podbój Europy. Choć wiele przedstawionych wydarzeń ma charakter fikcyjny, to serial Wikingowie w interesujący sposób przybliża fascynującą historię prawdziwych wikingów.